Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zwana Konstytucja dla Nauki wprowadziła szkoły doktorskie, w ramach których każdy doktorant ma zagwarantowane stypendium doktorskie. Młodzi naukowcy mogą aplikować do różnych konkursów grantowych oraz programów oferowanych przez Ministerstwo Nauki Szkolnictwa Wyższego lub jego agencje wykonawcze.
SZKOŁY DOKTORSKIE – STYPENDIUM DOKTORANCKIE
Stypendium w szkole doktorskiej:
- przysługuje każdemu doktorantowi, który nie posiada stopnia doktora,
- może być wypłacane doktorantowi łącznie nie dłużej niż przez 4 lata we wszystkich szkołach doktorskich, w jakich się kształcił,
- jego wysokość wynosi co najmniej 37% wynagrodzenia profesora do miesiąca oceny śródokresowej i co najmniej 57% po przeprowadzenia tej oceny,
- jego wysokość może być uzależniona od osiągnięć doktoranta (tzn. podmiot może wypłacać wyższe stypendium niż przewiduje ustawowe 37%/ 57% wynagrodzenia profesora zgodnie z przyjętymi w szkole zasadami, a także może różnicować wysokość stypendium przyznawanego doktorantom w ramach tej samej szkoły),
- jego wysokość w okresie zawieszenia kształcenia ustala się w oparciu o przepisy dotyczące ustalania zasiłku macierzyńskiego (za podstawę wymiaru zasiłku rozumie się wysokość miesięcznego stypendium doktoranckiego przysługującego w dniu złożenia wniosku o zawieszenie, tj. 37% albo 57% wynagrodzenia profesora),
- jest wypłacane przez podmiot prowadzący szkołę doktorską,
- doktorantom z niepełnosprawnościami przysługuje zwiększenie stypendium o 30% kwoty minimalnego stypendium doktoranckiego do oceny śródokresowej.
Wysokość minimalnego zasadniczego wynagrodzenia profesora w uczelni określa minister w drodze rozporządzenia. W chwili obecnej wynosi ono 6 410 zł (brutto).
Doktorantowi, który złożył rozprawę w terminie wcześniejszym niż termin ukończenia kształcenia przewidziany w programie kształcenia, wypłaca się stypendium do dnia planowanego ukończenia kształcenia, ale nie dłużej niż przez 6 miesięcy.
Od stypendium doktoranckiego odprowadza się składki na ubezpieczenia społeczne przewidziane w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Doktoranci w szkołach doktorskich, którzy pobierają stypendium doktoranckie, zostają objęci obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym oraz wypadkowym. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla doktorantów dobrowolne. W przypadku ubezpieczeń zdrowotnych, podobnie jak dotychczas, doktoranci będą ubezpieczeni przez podmiot prowadzący szkołę doktorską, o ile nie mają tego ubezpieczenia
z innego tytułu.
STYPENDIUM MINISTRA DLA WYBITNYCH MŁODYCH NAUKOWCÓW
Od 1.12.2022 r. można składać wnioski o przyznanie stypendium dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.
Kim jest młody naukowiec?Młody naukowiec to osoba prowadząca działalność naukową, która jest doktorantem lub nauczycielem akademickim i nie posiada stopnia doktora lub od uzyskania przez nią stopnia doktora nie upłynęło 7 lat. Młody naukowiec może być zatrudniony w uczelni, federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polskiej Akademii Nauk, instytucie naukowym PAN, instytucie badawczym, międzynarodowym instytucie naukowym działającym w Polsce, Polskiej Akademii Umiejętności lub innym podmiocie prowadzącym głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.
Stypendium przyznawane jest na okres nie dłuższy niż 3 lata. Nie może ono przekroczyć 5390 zł miesięcznie.
Stypendium można otrzymać tylko raz. Stypendium dla młodego naukowca nie może zostać przyznane młodemu naukowcowi, któremu w poprzednich latach przyznano stypendium dla młodych naukowców albo stypendium naukowe dla wybitnych młodych naukowców.
NARODOWE CENTRUM NAUKI
NCN cyklicznie otwiera konkursy adresowane do wszystkich naukowców. Konkursy podzielone są w następujący sposób:
- OPUS – konkurs na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów,
- PRELUDIUM – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową nieposiadające stopnia naukowego doktora,
- SONATINA – na projekty badawcze realizowane przez osoby posiadające stopień naukowy doktora, uzyskany w okresie do 3 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem,
- SONATA – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora, uzyskany w okresie od 2 do 7 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem,
- SONATA BIS – konkurs na projekty badawcze mające na celu powołanie nowego zespołu naukowego, realizowane przez osoby posiadające stopień naukowy lub tytuł naukowy, które uzyskały stopień naukowy doktora w okresie od 5 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem,
- HARMONIA – konkurs na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy międzynarodowej,
- MAESTRO – konkurs dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, których efektem mogą być odkrycia naukowe,
- SYMFONIA – konkurs na międzydziedzinowe projekty badawcze realizowane przez wybitnych naukowców, przekraczające granice dyscyplin naukowych,
- MINIATURA – konkurs na działanie naukowe,
- ETIUDA – konkurs na stypendia doktorskie,
- FUGA – konkurs na krajowe staże po uzyskaniu stopnia naukowego doktora,
- TANGO – konkurs na projekty zakładające wdrażanie w praktyce gospodarczej i społecznej wyników uzyskanych w rezultacie badań podstawowych,
- POLONEZ – konkurs dla naukowców przyjeżdżających z zagranicy,
- BEETHOVEN CLASSIC – konkurs na polsko-niemieckie projekty badawcze z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce oraz wybranych dyscyplin nauk ścisłych i technicznych, realizowane przez zespoły polsko-niemieckie,
- BEETHOVEN LIFE – konkurs na polsko-niemieckie projekty badawcze z zakresu nauk o życiu, realizowane przez zespoły polsko-niemieckie,
- DAINA – konkurs na polsko-litewskie projekty badawcze,
- UWERTURA – konkurs na staże w zagranicznych zespołach naukowych realizujących granty ERC,
- SHENG – na polsko-chińskie projekty badawcze,
- MOZART – na polsko-austriackie projekty badawcze.
Aktualnie otwarte nabory można sprawdzić na stronach:
https://www.ncn.gov.pl/
https://naukawpolsce.pap.pl/granty-i-konkursy?page=1
